در ادبیات مدیریت کلاسیک یک ضرب المثل معروف وجود دارد: کوچکترها چابکترند!
همه ما با دو غول اینترنتی بزرگ دنیا، ایبی و آمازون آشنا هستیم. اما برای اینکه ادعای عنوان شده در این متن به شکل بهتری تبیین و ارایه گردد، ابتدا لازم می دانم به صورت کوتاه و مختصر در خصوص تفاوت مفهوم مکان بازار اینترنتی و سامانه های تجارت الکترونیک، توضیحاتی را عرض نمایم و سپس مختصراً، مدل کلان کسب و کار مکان بازار اینترنتی ایبی، آمازون و راکوتن را معرفی نمایم. در نهایت، نوآوری شرکت دانش بنیان شرکت پیک فرزانه پویان با نام تجاری فارسی ” همیشه پویا” و نام تجاری انگلیسی ” IsDynamic” در زمینه توسعه اولین سامانه و مکان بازار اینترنتی ایرانی با نام چیگل در تمایز با مکان بازارهای فوق الذکر، ارایه شده است و البته در مجموع ارزیابی این مطلب را بر عهده خوانندگان فهیم و محترم می سپارم:
-
به طور خلاصه یک مکان بازار اینترنتی چیست و چه تفاوتی با یک تجارت الکترونیک دارد؟ (e-commerce & e-Marketplace)؟
- مکان بازارهای اینترنتی کالا، بین المللی و بدون مرز می باشند. اما سامانه های تجارت الکترونیک معمولا محلی و منطقه ای و محدود هستند. چند زبانه بودن، چند ارزی بودن، داشتن نماینده و شعبه در کشورهای مختلف و مدل توزیع شده کسب و کار در مقیاس بزرگ، از ویژگی های بارز و تفاوت های اصلی مکان بازارهای اینترنتی با سامانه های تجارت الکترونیک یا فروشگاه های آن – لاین است.
- مالک مکان بازارهای اینترنتی کالا، مالک کالاهای ارایه شده، نمی باشند بلکه زنجیره تامین کالا می باشند. اما در تجارت الکترونیک ها، غالباً مالک سامانه اقدام به خریداری و مدیریت کاتالوگ و ارایه و فروش کالا می نماید.
- در مکان بازارها، خدمات لجستیک حمل، خدمات مالی- ارزی، خدمات بازاریابی و فروش و کلیه خدمات پشتیبانی کسب و کار، توسط تامین کنندگان حرفه ای و با گستردگی در سراسر جهان، ارایه می گردد اما در سامانه های تجارت الکترونیک، غالباً کلیه فرآیندهای مذکور توسط مالک سامانه انجام می شود.
- تنوع کالا در مکان بازارهای اینترنتی، بسیار زیاد و برای مثال در سامانه ایبی بالغ بر 950 میلیون قلم کالا است اما در سامانه های تجارت الکترونیک این رقم به سختی به چند ده هزار می رسد.!
- مکان بازارهای اینترنتی از بعد درآمد، خود معمولا اقتصادهای بزرگی هستند. با درآمدهایی بالغ بر 55 میلیارد دلار به اندازه یک اقتصاد نفتی بزرگ می باشند. اما سامانه های تجارت الکترونیک در بعد درآمد بسیار کوچکتر از مکان بازارها هستند.
- مهمترین ویژگی و تمایز مکان بازارها با سامانه های تجارت الکترونیک این است که معمولا کشورهای موفق دنیا، برای بومی سازی، تجاری سازی و توسعه تجارت خارجی کالاهای ساخت کشورشان، در کنار تمامی استراتژی های دیگر مانند برونگرایی اقتصاد، حمایت مالی از تولید داخلی، کاهش نرخ بهره وام های تولیدی، کاهش نرخ تورم و دیگر استراتژی های مدیریتی- سیاسی – اقتصادی، اقدام به توسعه چنین مکان بازارهایی می نمایند. تاثیر زیرساخت های مانند آمازون، ایبی (مکان بازارهای آمریکایی و دو بزرگترین مکان بازار اینترنتی جهان) و راکوتن (بزرگترین مکان بازار اینترنتی ژاپنی و سومین مکان بازار اینترنتی جهان) در ارتقای شاخص توسعه صادرات کشورهایشان، بسیار قابل توجه و مثبت است. فروش خرد کالاها در ایبی بالغ بر روزانه 250 میلیون تراکنش است.
- مقایسه اجمالی مدل های تجاری مکان بازارهای اینترنتی ایبی، آمازون و راکوتن:
کشور ژاپن، با ایجاد زیرساخت راکوتن که توسط یک کارآفرین خوش فکر به نام آقای هیروشی ایجاد گردید، توانست کالای ژاپنی را در دنیا نمایه سازی (ایندکسینگ) نماید و جالب آنکه بزرگترین کارآفرینان جهان شرکت هایی می باشند که اقدام به راه اندازی چنین زیرساختهایی نموده اند. آقای هیروشی در شرایطی که همه اعضای خانواده اش را در زلزله ای از دست داده بود و در شرایطی که ژاپنی ها اقبال بسیار بدی به کالاهای ساخت کشورشان نشان می دادند، اقدام به توسعه چنین زیرساختی نمود. در این مکان بازار، تولید کنندگان و عرضه کنندگان کالای ژاپنی در هر سطح و مقیاسی که باشند، می توانند کالاهای خود را کاتالوگ نمایند و به فروش رسانند. از کسب و کارهای بسیار کوچک خانگی تا کسب و کارهای تولیدی – صنعتی بسیار بزرگ.!
در مکان بازارهای ایبی و آمازون نیز مدل کسب و کار به همین گونه است. تولید کنندگان و عرضه کنندگان کالاهایشان را عرضه می نمایند و مدیران و مالکان این مکان بازارهای اینترنتی زیرساخت های معرفی، نمایه سازی، فروش، حمل، ارزی، کنترل کیفی و کلیه خدمات لجستک خروجی (Outbound) و حتی در مواری مانند نمونه هایی در کره فرآیند های لجستیک ورودی (Inbound) را انجام می دهند و تولید کنندگان تولید می نمایند و از طریق این مکان بازارها کالاهایشان را در بازارهای داخلی و بین المللی تجاری سازی و به فروش می رسانند.
تفاوت این سه مکان بازار بزرگ، در مدل مدیریت نگهداری و کنترل کیفی کالا و به تبع آن ارزیابی و رتبه بندی تامین کننده است. مدل ایبی مدل واکنشی است به این مفهوم که در ایبی همه البته با رعایت یکسری قوانین و خط مشی می توانند ثبت نام و کالایشان را کاتالوگ نمایند و پس از آن بر اساس قوانین فروش در ایبی، فروش اتفاق می افتد و پس از فروش کلیه عملیات لجستیک اعم از تامین یا تولید کالا، حمل آن به سمت خریدار و .. توسط تامین کننده انجام می پذیرد و ایبی در طول این فرآیند از طریق مدیریت الکترونیکی فرآیند بر انجام آن نظارت کامل دارد و تا زمانی که کالا به دست خریدار نرسد و بازخورد مشتری طی مدت معینی دریافت نگردد با تامین کننده تسویه حساب مالی انجام نمی دهد. ایجاد زیرساخت PayPal به عنوان بزرگترین بانک اینترنتی جهان توسط ایبی در کنار زیرساخت فروش ابنترنتی اش، به منظور فراهم آوردن کلیه خدمات مالی – ارزی تامین کنندگان و مشتریان ایبی در دنیا بوده است. اما ایبی کیفیت کالا و به تبع آن رتبه تامین کنندگان را در بازه های زمانی مختلف و پس از اتفاق افتادن خرید و بازخوردهای مشتریان، ارزیابی می نماید. این امر باعث میشود تنوع قلم کالا و گستردگی شبکه فروش و ارایه کالا در ایبی بسیار بزرگ باشد اما در ارزیابی کیفیت کالا باید خریدار باهوش عمل نماید و اطلاعات دقیقی که در مورد سوابق تامین کننده، ستاره های ایشان و بسیاری از اطلاعات دیگر که ایبی در اختیار خریدار قرار می دهد، مطالعه نماید و به آگاهی خرید نماید. ایبی هیچگونه انباری در هیچ کجای دنیا برای نگهداری کالا ندارد و همانطور که عرض شد مدیریت لجستیک کاالا کلاً بر عهده تامین کننده است.
در آمازون، در حوزه مدیریت و نگهداری و کنترل کیفی کالا کاملا متفاوت با ایبی عمل می شود. آمازون به صورت کنشی عمل می نماید و مسئولیت نگهداری، کنترل کیفی و ارزیابی کالا قبل از فروش را خودش بر عهده می گیرد و در تمامی دنیا انبارهای بزرگی دارد که کالاها را نگهداری می نماید. تامین کنندگان و تولید کنندگان برای فروش کالایشان در آمازون ابتدا باید مراحل کنترل کیفی را طی نمایند و سپس آمازون با دریافت کالاهای ایشان طی قراردادهایی و نگهداری ان در انبارهایش ، کلیه مسئولیت های فرآیندهای لجستیکی پس از خرید را عهده دار می گردد.
مدل کسب و کار راکوتن هم مانند ایبی است با این تفاوت که نمایه سازی و معرفی و تبلیغ کالای ژاپنی استراتژی اصلی است و لذا از طریق ارایه پیشنهادهای یک تا ده کالای ژاپنی در هر دسته ای که وجود دارد به خریداران و نیز مزیت های قابل توجه و ویژه حمایت از کالای ژاپنی آن را به یک مکان بازار اینترنتی بین المللی برای فروش غالباً کالای ژاپنی معروف ساخته است.
- ویژگی های متمایز کننده مکان بازار اینترنتی بین المللی چیگل متعلق به شرکت دانش بنیان شرکت پیک فرزانه پویان با نام تجاری فارسی ” همیشه پویا” با ایبی، آمازون و راکوتن
شرکت دانش بنیان شرکت پیک فرزانه پویان با نام تجاری فارسی ” همیشه پویا”و نام تجاری انگلیسی ” IsDynamic”، بر اساس رسالتی که بر عهده دارد و با انگیزه ملی و البته با هدف جهانی سازی، اقدام به توسعه اولین مکان بازار اینترنتی ایرانی معرفی، نمایه سازی و فروش خرد و عمده داخلی و خارجی کالای ایرانی و البته در چشم اندازهای بعدی تجارت متقابل با کشورهای دیگر، نموده است.
این شرکت طی دو سال از طریق انجام تحقیقات کاربردی گسترده به بررسی این مکان بازارهای بزرگ دنیا خصوصاً با تمرکز روی مدل کسب و کار و مدل فنی پیاده سازی شده در سامانه های ایبی، آمازون و راکوتن پرداخته است و با پشتوانه دانش عمیق و گسترده و از طریق سرمایه گذاری منطقی و قابل توجه، اقدام به تولید و توسعه زیرساخت چیگل به عنوان یک مکان بازار جدید اینترنتی در دنیا نموده است که مدل آن ترکیبی (هایبرید) از مدل های تجاری فوق و الذکر و البته با ایجاد تمایزات و نوآوری های جدید نسبت به تمامی مکان بازارهای اینترنتی موجود است و قصد دارد نه تنها از این طریق به توسعه تجارت داخلی و خارجی کالای ایرانی در ایران و جهان بپردازد و کسب و کار اینترنتی بزرگی ایجاد نماید که بزرگترین بنگاه کارآفرینی اینترنتی کشور جمهوری اسلامی ایران باشد، بلکه این زیرساخت و دانش توسعه آن را به تمامی کشورهای در حال توسعه که توسعه صادرات و رویکرد اقتصاد پایدار و ملی استراتژی اصلی ایشان است، صادر نماید.
قطعاً تمامی شرکت های دانش بنیان و نوآور، نسبت به تمایز ایده هایشان، هیجان دارند و این هیجان تا زمانی که تبدیل به هیجان زدگی و برآورد غیر واقع بینانه در ایشان نگردد، منجر به بروز خلاقیت های بسیار متمایز با شرکت های بسیار بزرگ و پیشکسوت در حوزه کسب و کار مربوطه ایشان می گردد. تیم همیشه پویا و خصوصا مدیران این تیم و اعضای راهبری آن، ضمن آنکه همواره سطح هیجان و باور تیم به ایده را در سطح عالی آن نگه داشته اند، اما مراقب هستند که دچار عارضه هیجان زدگی و برآورد غیر منطقی و غیر واقعی نگردند.
با این توضیح و بر اساس تمامی تحقیقات انجام گرفته فوق الذکر و نیز باور به این شعار که در صنعت، خصوصا صنعت فناوری اطلاعات کوچکترها، چابکرتند، تیم همیشه پویا، مکان بازاری پیشرفته تر و متمایز تر از سامانه های ایبی، آمازن و راکوتن تولید نموده و در دست توسعه دارد. رقابت از بعد، اندازه کسب و کار و میزان درآمدزایی قطعاً نیازمند سپری شدن زمان کافی از دوره تجاری سازی و ورود چیگل به بازارهای جهانی است اما رقابت در بعد فنی و مدل تجاری پیاده سازی شده، در نسل اول چیگل به راحتی قابل انجام است.
- در سامانه چیگل با الگوبردای از مدل های مرجع در حوزه بازاریابی و تحقیقات بازار و نمایه سازی یک کالا در سگمنت های مختلف، تمایزهای قابل ملاحظه ای نسبت به مکان بازارهای دیگر به وجود آمده است. چیگل می تواند به عنوان یک زیرساخت ملی برای هر کشوری خصوصاً کشورهای در حال توسعه، جهت توسعه صادرات آن کشور، استقرار یابد. مهمترین ویژگی متمایز کننده چیگل که در همان نسل اول توسعه یافته است، در نظر گرفتن موضوع اطلاعاتی کاتالوگ کالا به عنوان یک کیوب اطلاعاتی (چند بعدی و چند وجهی) است. پیاده سازی این نوع کاتالوگ اولاً صرفا به صورت الکترونیکی امکان پذیر است و ثانیاً در هیچیک از مکان بازارهای بزرگ مانند eBay، Amazon و Rakuten و .. پیاده سازی نگردیده است. ایجاد زیرساخت ارایه اطلاعات جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ( (Geopolitical, Social, Cultural, Technological جهان در خصوص دسته کالای انتخاب شده توسط تامین کننده و امکان انتساب کالای تامین کننده با این جنبه های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، فناوری، لجستیکی و جغرافیایی و اقلیمی به نحوی که یک کالا حتی از زوایه مذهب، فرهنگ، زبان، آب و هوا، جنسیت، سن و هر جنبه دیگری که در سامانه تعریف گردد، نمایه سازی می گردد، خلاقانه ترین و نوآورانه ترین ویژگی متمایز کننده چیگل در نسل اول است.برای مثال، نمایش کالاهای ایرانی برای بازدیدکنندگانی که از کشور هند از سامانه چیگل بازدید می نمایند، به صورت هوشمندانه و بر اساس معیارهای مذهبی و فرهنگی ایشان و حتی روابط سیاسی و اقتصادی بین کشورمان با آن کشور، تنظیم می گردد. توسعه کاربردهای هوش تجاری و بسیاری کاربردهای پیشرفته دیگر، از ویژگی های متمایز کننده این زیرساخت است.
- امکان مدیریت تخفیفات علاوه بر روش های مرسوم مدیریت تخفیفات که معمولاً بر اساس حجم خرید، تعداد، بازه زمانی است مشتمل بر مدیریت تخفیفات به صورت بسیار هوشمند بر اساس مناسبت های و رخدادهای ملی، مذهبی، فرهنگی بومی و بین المللی و نیز مدیریت تخفیفات بر اساس بازارهای جغرافیایی هدف و یا ویژگی های متفاوت جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی از ویژگی های متمایز کننده این زیرساخت است.
- ترکیب و پیاده سازی مفاهیم شبکه های اجتماعی به شکل جدید و متمایز و نه در جهت صرفاً اهداف بازاریابی شبکه ای کالاها در سامانه چیگل، بلکه با هدف توسعه روابط اجتماعی و عاطفی بین مردم و انسانها در سراسر جهان، از دیگر ویژگی های متمایز کننده چیگل است.
- پیاده سازی الگوریتم های پیشرفته هوش تجاری خصوصا از زاویه تشخیص اعمال مشکوک و تشخیص تقلب و فعالیت های غیر قانونی از طریق تطابق با قوانین ملی و بین المللی، به شکلی پشرفته تر از مدل های پیاده سازی شده (12 الگوریتم پیشرفته Fraud detection در ایبی ) از دیگر ویژگی های کلیدی متمایز کننده چیگل از سامانه های دیگر است.
راه سختی را برگزیده ایم و آرزوی بزرگی داریم و لذا بزرگ فکر می کنیم و پذیرای تمامی نظرات، پیشنهادات، انتقادها و نیز پاسخگوی تمامی سوالات شما هستیم. پرسش ها، سخت گیری ها و نقدهای منصفانه و حتی مغرضانه را قطعاً مد نظر قرار خواهیم داد و البته باور داریم که اثر متفاوتی را خلق خواهیم کرد.
به امید پیروزی و بهروزی
این نوشته کار مشترکی از فرزانه دانشمند، رئیس هیات مدیره شرکت پویان و مدیر تجاری سازی سامانه چیگل و آقای ساسان عباسی، مدیر عامل شرکت پویان و مدیر ارشد فناوری سامانه چیگل می باشد.
